میوه‌ها و سبزیجات محصولات حساسی هستند که پس از برداشت، در معرض فساد و کاهش کیفیت قرار می‌گیرند. استفاده از سردخانه میوه و سبزیجات بهترین راه برای افزایش ماندگاری است. اما اگر شرایط نگهداری به‌درستی رعایت نشود، بخشی از محصولات در سردخانه نیز دچار خرابی می‌شوند. در این مقاله به مهم‌ترین راهکارهای جلوگیری از ضایعات در سردخانه می‌پردازیم.

1. انتخاب محصولات سالم قبل از ورود به سردخانه

یکی از مهم‌ترین مراحل کاهش ضایعات، انتخاب و جداسازی محصولات آسیب‌دیده است.

• میوه‌های ترک‌خورده، له‌شده یا پوسیده نباید وارد سردخانه شوند.
• یک محصول خراب می‌تواند خیلی سریع کیفیت سایر محصولات را هم از بین ببرد.

2. پیش‌سرد کردن (Pre-Cooling) محصولات

کاهش سریع دمای محصول پس از برداشت، تأثیر زیادی در جلوگیری از فساد دارد.

• پیش‌سرد کردن باعث کاهش فعالیت میکروبی می‌شود.
• این مرحله به‌ویژه برای محصولات صادراتی مانند کیوی، انگور و سیب بسیار حیاتی است.

3. بسته‌بندی اصولی و استاندارد

بسته‌بندی صحیح نقش مهمی در کاهش ضایعات دارد.

• استفاده از جعبه‌های پلاستیکی یا کارتنی مقاوم و استاندارد توصیه می‌شود.
• باید فضای کافی برای جریان هوا بین جعبه‌ها وجود داشته باشد.
• بسته‌بندی باید مانع له‌شدگی و ضربه دیدن محصولات شود.

4. تنظیم دقیق دما و رطوبت

هر محصول کشاورزی شرایط خاصی برای نگهداری دارد.

• مثلا دمای مناسب برای سیب 0 تا 4 درجه و برای خیار 7 تا 10 درجه است.
• رطوبت نسبی باید بین 85 تا 95 درصد تنظیم شود تا از پژمردگی جلوگیری شود.
• سیستم تهویه باید همیشه فعال باشد تا هوای سرد به همه بخش‌ها برسد.

5. چیدمان درست محصولات در سردخانه

نحوه چیدمان جعبه‌ها روی پالت و قفسه‌ها اهمیت زیادی دارد.

• جعبه‌ها نباید خیلی فشرده روی هم قرار بگیرند.
• باید فضای کافی برای جریان یافتن هوا بین محصولات وجود داشته باشد.
• استفاده از پالت استاندارد باعث کاهش آسیب و له‌شدگی می‌شود.

6. پایش و کنترل مداوم شرایط

مدیریت درست سردخانه نیازمند نظارت مداوم است.

• دما و رطوبت باید با سنسورهای دقیق کنترل شود.
• محصولات باید به‌صورت دوره‌ای بررسی شوند.
• محصولات آسیب‌دیده سریعاً جدا شوند تا به بقیه سرایت نکنند.

7. استفاده از حمل‌ونقل سردخانه‌ای

حتی اگر محصول در سردخانه سالم نگهداری شود، حمل‌ونقل نامناسب می‌تواند باعث ضایعات شود.

• استفاده از کامیون‌های یخچال‌دار و کانتینرهای سردخانه‌ای ضروری است.
• دما باید در طول حمل ثابت بماند.

نتیجه‌گیری

جلوگیری از ضایعات میوه و سبزیجات در سردخانه نیازمند مجموعه‌ای از اقدامات از مرحله ورود محصول تا خروج آن است. انتخاب محصولات سالم، پیش‌سرد کردن، بسته‌بندی اصولی، تنظیم شرایط نگهداری و پایش مداوم از مهم‌ترین راهکارها برای کاهش هدررفت محصولات کشاورزی هستند. رعایت این اصول به افزایش سودآوری کشاورزان و توسعه صادرات کمک بزرگی می‌کند.